Đại sứ Ấn Độ cùng phu nhân đến thăm và làm việc tại Khu đền tháp Mỹ Sơn.

Ngày 15/3/2023, Đại sứ Ấn Độ tại Việt Nam Ông Sandeep Arya và phu nhân Tiến sỹ Suveta Singh có chuyến thăm và làm việc tại Khu đền tháp Mỹ Sơn. Đại diện Ban Quản lý Di sản Văn hoá Mỹ Sơn, Ông Phan Hộ - Giám đốc, Ông Nguyễn Công Khiết và Bà Văn Thị Cẩm Tú – Phó Giám đốc đón  tiếp và làm việc với Ngài Đại sứ. Ông Phan Hộ trân trọng gửi lời cảm ơn đến Chính phủ Ấn Độ, Đại sứ quán Ấn Độ tại Việt Nam và Cơ quan Khảo sát Khảo cổ học Ấn Độ (ASI) đã tài trợ để hoàn thành trùng tu các nhóm đền tháp A, H và K trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2022.

Dự án không chỉ giúp bảo tồn những gì nguyên gốc còn lại sau thời gian và chiến tranh mà dự án còn giúp nhận diện các giá trị của di sản, chia sẽ, kết nối và thúc đẩy hợp tác phát triển kinh tế xã hội thông qua các hoạt động du lịch. Lượng khách Ấn Độ đến tham quan di sản Mỹ Sơn tăng gấp nhiều lần. Các thành tựu của dự án đã được khẳng định trong lễ tổng kết dự án có sự tham dự từ Đại sứ quán Ấn Độ tại Việt Nam, các cơ quan chính quyền từ trung ương đến địa phương, sự đánh giá rất tích cực từ các chuyên gia và cộng đồng địa phương. Kế thừa các kết quả đạt được, chúng tôi rất mong muốn Chính phủ Ấn Độ, Đại sứ quán Ấn Độ tại Việt Nam và cơ quan ASI tiếp tục quan tâm tài trợ trùng tu các nhóm đền tháp còn lại tại Mỹ Sơn như nhóm F, nhóm E và nhóm A’, các nhóm đền tháp này mang các giá trị rất quan trọng về lịch sử và kiến trúc nghệ thuật nhưng vẫn còn nguyên tình trạng đổ nát sau chiến tranh.

Ngài đại sứ Ấn Độ Ông Sandeep Arya và phu nhân rất vui mừng nhận được sự đón tiếp nồng nhiệt và trọng thị từ Ban Quản lý Di sản Văn hoá Mỹ Sơn. Ông cho rằng, thật khó để nói hết vai trò của văn hoá trong mối quan hệ lịch sử giữa hai nước nhưng điều chắc chắn rằng các hoạt động bảo tồn tại di sản văn hoá Mỹ Sơn là minh chứng cụ thể cho mối quan hệ tốt đẹp này. Ngài đại sứ cảm ơn sự hợp tác rất hiệu quả từ phía Việt Nam trong đó có Ban Quản lý Di sản Mỹ Sơn đã góp phần cho thành công của dự án bảo tồn các nhóm đền tháp A, H, K trong giai đoạn từ 2016- 2022. Ông cũng nhấn mạnh đến các bài học hinh nghiệm cần rút ra trong quá trình hợp tác giữa hai bên để chúng ta có những bài học tốt hơn cho những dự án bảo tồn tiếp theo sau này. Tham quan tại di tích mới có cái nhìn thực tế và cảm nhận hết được khối lượng công việc và những vất vả khó khăn trong công tác bảo tồn các di tích ngoài trời này, thật ấn tượng với lịch sử xây dựng lâu dài của di sản Mỹ Sơn, di tích như những bằng chứng quan trọng quý báu cần bảo tồn và phát huy. Ngài đại sứ cũng đánh giá rất cao các hoạt động phát huy giá trị di sản cũng như sự kết nối cộng đồng với di sản thông quan các hoạt động du lịch tại di sản Mỹ Sơn.

Tiếp tục bảo tồn nhóm F là một trong những dự án tiếp theo được đề nghị sự hỗ trợ từ phía chính phủ Ấn Độ. Trong quá trình trùng tu tại di sản Mỹ Sơn, các chuyên gia Ấn Độ cùng phía Ban Quản lý Mỹ Sơn cũng đã thực hiện các khảo sát ban đầu về nhóm F. Nhóm F đang trong tình trạng đổ nát sau chiến tranh, là một trong những tổ hợp kiến trúc quan trọng của di sản Mỹ Sơn, nhóm này được Henri Parmentier ghi nhận có 03 công trình từ đầu thế kỷ 20 gồm đền chính (Kalan) F1, tháp cổng (Gopura), và ngôi đền phụ nằm về phía Tây Nam của đền F1, có chung tường bao với nhóm E. Đền F1 quay về hướng Tây,  không nhìn thấy tiền đường (Mandapa) trước cổng, có thể được xây dựng bằng vật liệu nhẹ mà ngay thời điểm phát hiện đầu thế kỷ 20 đã không còn lại gì. F1 mang những giá trị của một ngôi đền được xây dựng và tu sửa từ thế kỷ 8, các trang trí trên gạch có niên đại khá sớm khoảng thế kỷ VIII - IX ở phần chân của đền, bên trong đền F1 vẫn còn vết tích của một đài thờ với Linga – Yoni trong tình trạng ngổn ngang.

Thông qua các dự án có sự tài trợ của các nước và các tổ chức quốc tế như Ba Lan, Ý, Nhật, Ấn Độ và UNESCO, phần lớn các nhóm đền tháp Mỹ Sơn được cứu vãn và thoát khỏi tình trạng xuống cấp nghiêm trọng sau chiến tranh như các nhóm A, B, C, D, G, H, K. Tuy nhiên vẫn còn những nhóm đền tháp cần phát lộ, khai quật cũng như trùng tu nhằm ngăn chặn các tác động gây hại đến các phần gốc của di tích còn lại và phát huy các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản văn hoá thế giới này. 

Văn Thọ