SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ LIDAR (LIGHT DETECTION AND RANGING) KHẢO SÁT KHU ĐỀN THÁP MỸ SƠN.

Lần đầu tiên sử dụng công nghệ LiDAR khảo sát Khu đền tháp Mỹ Sơn. Di tích Mỹ Sơn được xây dựng trong lòng thung lũng, trải qua bao biến cố của thời gian và tác động của con người, nhiều phế tích bị bao phủ, sự thay đổi bề mặt địa hình cũng như chuyển đổi của các dòng suối trong thời gian tồn tại và hoang phế. Việc sử dụng công nghệ LiDAR là rất cần thiết và là phương pháp khảo sát phù hợp trong việc nhận diện bề mặt và sự biến đổi địa hình cũng trong quá khứ cũng như hiện tại. Và là cơ sở khoa học phục vụ cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản Mỹ Sơn.

LiDAR (Light Detection and Ranging) là ‘một công nghệ viễn thám sử dụng ánh sáng dưới dạng xung laser để đo khoảng cách từ vị trí bắt đầu tới mục tiêu cần đo. Sau khi đo, những xung ánh sáng này sẽ kết hợp với các dữ liệu được ghi bởi hệ thống trên không, từ đó phân tích và đưa ra thông tin dưới dạng thông tin ba chiều’. Công nghệ này sẽ hỗ trợ khảo sát toàn bộ khu vực di tích, hỗ trợ tìm kiếm các dấu vết các các phế tích khảo cổ học bị bao phủ bởi cây rừng và nhận diện hiện trạng bề mặt địa hình và sự thay đổi của khu vực di tích Mỹ Sơn, hỗ trợ cho cho công tác khảo cổ học làm cơ sở khoa học để bảo tồn di tích Mỹ Sơn. Qua công nghệ này sẽ mở ra nhiều hướng nghiên cứu khác nhau.

Như sự tiếp nối những kết quả nghiên cứu và bảo tồn giữa hai nước Việt Nam và Ba Lan tại di tích Mỹ Sơn cách đây 30 năm từ 1980 đến 1994. Trong khuôn khổ hợp tác nghiên cứu giữa Ban Quản lý Di sản Văn hoá Mỹ Sơn với Trường Đại học Vác Sa Va, Ba Lan, Viện Khoa học, Địa chất và Khoáng sản (Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam) thực hiện khảo sát khu đền tháp Mỹ Sơn qua công nghệ LiDAR.

Tham gia đoàn khảo sát có Tiến sỹ Khảo cổ học Marta Karolina Zuchowski (Trưởng đoàn) – Trường Đại học Vác Sa Va, Ba Lan, Giáo sư Jacek Kosciuk - Trường Đại học Vác Sa Va, Tiến sỹ Bartlomiej Cmielewski Jakub- Đại học Khoa học và Công nghệ Wroclaw, Ba Lan. Dự kiến chương trình khảo sát sẽ tiến hành từ ngày 4 đến ngày 09/4/ 2024.

Sự dụng công nghệ trong công tác nghiên cứu và bảo tồn di sản Mỹ Sơn là một trong những ưu tiên của Ban Quản lý Di sản Mỹ Sơn. Việc phối hợp nghiên cứu khảo sát qua công nghệ LiDAR là những bước đầu tiên tái thiết lập kết nối với các nhà khoa học Ba Lan sau 30 năm (1980- 1994) di tích Mỹ Sơn được cứu vãn và trùng tu bởi các chuyên gia Ba Lan trong đó có Cố kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski (1944-1997). Việc tái khởi động lại chương trình hợp tác với Ba Lan, cụ thể là hợp tác trong nghiên cứu bảo tồn di tích Mỹ Sơn có ý nghĩa quan trọng trong mối quan hệ giữa hai nước, đồng thời góp phần quan trọng tiếp nối thế hệ các nhà khoa học Ba Lan và Việt Nam trong công tác bảo tồn di tích Mỹ Sơn, di sản văn hoá thế giới.

Văn Thọ - Ngô Xuân Đắc