ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ BẪY ẢNH TRONG VIỆC GIÁM SÁT, NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG SINH HỌC TẠI KHU BẢO VỆ CẢNH QUAN

Trong bối cảnh công tác bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học ngày càng đứng trước nhiều thách thức do biến đổi khí hậu, và tác động từ hoạt động của con người, việc ứng dụng khoa học – công nghệ vào quản lý tài nguyên rừng đang trở thành xu hướng tất yếu. Nhận thức được điều đó, Ban Quản lý Khu Bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử Văn hóa Mỹ Sơn luôn chú trọng công tác chuyển giao và tiếp nhận các tiến bộ công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát tài nguyên thiên nhiên. Các giải pháp công nghệ mới như phần mềm quản lý tuần tra Smart, hệ thống định vị, thiết bị hỗ trợ giám sát, đặc biệt là camera bẫy ảnh, đã và đang được đơn vị tích cực nghiên cứu, triển khai.

Việc áp dụng công nghệ không chỉ giúp tăng cường khả năng giám sát thực địa mà còn đem lại những dữ liệu có giá trị về sinh thái, hỗ trợ cho quá trình phân tích, đánh giá hệ động thực vật tại đây. Sự đổi mới này thể hiện quyết tâm của Ban Quản lý trong việc xây dựng mô hình quản lý rừng hiện đại, dựa trên nền tảng khoa học, minh bạch và hướng đến phát triển bền vững.

Thực hiện Kế hoạch số 13/KH-KBVCQ về việc thiết lập hệ thống bẫy ảnh phục vụ công tác giám sát đa dạng sinh học. Qua đó từ ngày 24 đến ngày 29 tháng 11 năm 2025, Ban Quản lý Khu bảo vệ cảnh quan Mỹ Sơn đã phối hợp với Ban Quản lý Rừng đặc dụng thành phố Đà Nẵng tổ chức đợt khảo sát và lắp đặt 30 thiết bị bẫy ảnh tại các tất cả các tiểu khu trong rừng gồm 1.160,05 ha.

Trong suốt quá trình triển khai, đoàn công tác đã tiến hành khảo sát địa hình, xác định các tuyến di chuyển tự nhiên của động vật hoang dã, lựa chọn điểm đặt máy phù hợp, đảm bảo khả năng ghi nhận dữ liệu chính xác, hiệu quả và hạn chế tối đa tác động đến môi trường sống của động vật. Các thiết bị bẫy ảnh được trang bị khả năng cảm biến hồng ngoại, hoạt động cả ngày lẫn đêm, có thể ghi hình rõ nét với độ bền cao trong điều kiện mưa ẩm của rừng nhiệt đới.

Rừng Mỹ Sơn – hệ sinh thái giàu giá trị với nhiều loài quý hiếm

Khu Bảo vệ cảnh quan Mỹ Sơn không chỉ là khu vực cốt lõi có giá trị đặc biệt của Di sản Văn hóa Thế giới Mỹ Sơn mà còn là nơi sở hữu hệ sinh thái rừng nhiệt đới phong phú với nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm. Khu vực này ghi nhận sự xuất hiện của nhiều loài có giá trị khoa học và bảo tồn cao, trong đó có các loài thuộc Sách đỏ Việt Nam như Cu Li, Tê Tê…… thậm chí nằm trong danh mục nguy cấp cần được ưu tiên bảo vệ. Thảm thực vật dày đặc, địa hình đa dạng cùng độ che phủ rừng lớn tạo nên môi trường sống lý tưởng cho nhiều loài thú, chim, bò sát và côn trùng sinh sống. Tuy nhiên, sự phong phú này cũng dễ bị tổn thương trước các tác động tiêu cực như săn bắt trái phép và biến động khí hậu.

Chính vì vậy, việc ứng dụng hệ thống bẫy ảnh không chỉ phục vụ nghiên cứu mà còn đóng vai trò như “mắt thần” hỗ trợ lực lượng bảo vệ rừng phát hiện những biến động bất thường, từ đó đưa ra giải pháp kịp thời.

Việc ứng dụng camera bẫy ảnh là một bước tiến quan trọng, cho phép ghi nhận hoạt động tự nhiên của động vật một cách khách quan, phương pháp theo dõi động vật hoang dã ít tác động nhất, không gây stress hoặc xáo trộn môi trường sống của chúng. Các dữ liệu thu được từ bẫy ảnh sẽ giúp:

• Nhận diện và xác định mức độ phong phú của từng loài.
• Theo dõi sự xuất hiện của các loài nguy cấp.
• Phân tích sự thay đổi quần thể theo thời gian.
• Đánh giá hiệu quả công tác bảo vệ rừng.
• Hỗ trợ xây dựng các giải pháp bảo tồn phù hợp.

Nhờ công nghệ hiện đại này, BQL có thêm nguồn thông tin khoa học tin cậy, phục vụ công tác nghiên cứu, quản lý và hoạch định chính sách bảo tồn.

BQL Thông báo đến người dân về quản lý thiết bị bẫy ảnh

Để đảm bảo thiết bị bẫy ảnh hoạt động ổn định, thu thập dữ liệu chính xác và không bị xâm hại, BQL KBVCQ trân trọng thông báo đến toàn thể bà con nhân dân sinh sống xung quanh khu vực rừng:

• Tuyệt đối không đến gần, không di chuyển, không tháo gỡ hoặc tác động lên các thiết bị bẫy ảnh được lắp đặt tại KBV cảnh quan.
• Hệ thống bẫy ảnh đều được tích hợp công nghệ định vị (GPS) và được kiểm tra định kỳ bởi lực lượng chuyên môn.
• Mọi hành vi cố ý phá hoại, trộm cắp hoặc gây hư hỏng thiết bị đều sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Việc triển khai hệ thống bẫy ảnh tại Mỹ Sơn đánh dấu một bước tiến mới trong quá trình hiện đại hóa công tác bảo vệ rừng. Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn góp phần xây dựng nền tảng nghiên cứu khoa học lâu dài, phục vụ mục tiêu bảo tồn và phát triển bền vững.

Ban Quản lý Khu Bảo vệ cảnh quan Mỹ Sơn trân trọng cảm ơn Ban Quản lý Rừng đặc dụng thành phố Đà Nẵng đã đồng hành, hỗ trợ và phối hợp hiệu quả trong quá trình triển khai lắp đặt hệ thống bẫy ảnh giám sát đa dạng sinh học. Sự hỗ trợ về chuyên môn, kỹ thuật cùng tinh thần làm việc trách nhiệm của đơn vị đã góp phần quan trọng vào thành công của đợt triển khai.

Trong thời gian tới, BQL sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác với các tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên, các đơn vị chuyên môn và các doanh nghiệp nhằm cập nhật những công nghệ hiện đại trong quản lý và nghiên cứu rừng. Nhiều giải pháp công nghệ tiên tiến dự kiến sẽ được đưa vào thử nghiệm và áp dụng thực tế như flycam giám sát rừng, thiết bị bay không người lái (UAV), hệ thống tự động phát hiện cháy rừng, cùng các nền tảng lưu trữ dữ liệu trực tuyến. Những định hướng này được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên, hỗ trợ mạnh mẽ cho công tác bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học tại BQL KBVCQ Mỹ Sơn trong giai đoạn mới.

Thanh Nhàn